Glyfosaat, lang het actieve bestanddeel van de onkruidverdelger Roundup, ligt al een tijdje onder vuur. En nu heeft Luxemburg beslist om het gebruik vanaf 1 januari 2021 volledig te verbieden. Dus niet alleen voor particulieren, maar ook voor landbouwers. Daarmee is het de eerste EU-lidstaat met een totaalverbod.
We gaan met 2020pesticidevrij ons laatste campagnejaar in.
Volledig pesticidevrij zullen we na dit jaar niet zijn, zo realistisch zijn we wel. Maar toch hebben we de voorbije jaren heel wat dingen kunnen realiseren of op de politieke agenda plaatsen.De belangrijkste verwezenlijking is zonder twijfel onze bijdrage aan het Europees verbod op een aantal neonicotinoiden. En ook dit jaar blijven we timmeren aan een wereld zonder pesticiden. Jij kan daarbij helpen!
Onlangs onderzocht Velt de aanwezigheid van pesticiden in dode meesjes. De resultaten zijn verontrustend: in de 95 mezennestjes die we analyseerden vonden we maar liefst 36 verschillende pesticiden, vooral DDT. Waar komen die pesticiden vandaan? Komen ze misschien van de mezenbollen die we straks massaal in de tuin hangen?
Het grootschalig onderzoek SOS Mezen levert een schokkend resultaat op. Velt en Vogelbescherming Vlaanderen zijn verrast door het hoge aantal pesticiden in lichamen van dode mezen. ‘In totaal troffen we 36 verschillende pesticiden in 95 mezennesten aan’, zegt Geert Gommers, expert pesticiden bij Velt. ‘Dat is zorgwekkend. Vooral omdat de mezen hoogstens 2 weken oud waren en nog nooit buiten de nestkast waren geweest.’
Neonicotinoïden, of kortweg neonics, zijn een groep pesticiden verwant aan nicotine. In de gangbare landbouw worden ze vaak gebruikt. Maar dat heeft voor bijvoorbeeld bijen nefaste gevolgen. Het gebruik werd afgelopen jaar al ingeperkt, maar er zijn nog heel wat achterpoortjes die voor verschillende insecten de dood betekenen.
Velt en Vogelbescherming Vlaanderen hebben dit voorjaar meer dan duizend meldingen van verontruste burgers ontvangen die een nest met één of meerdere dode mezenjongen in de tuin vonden. Daarvan worden 100 stalen de komende weken geanalyseerd. ‘We willen onderzoeken of er een verband is tussen de hoge mezensterfte en het gebruik van insecticiden’, vertelt Geert Gommers, expert pesticiden bij Velt.
Gewoon duizendblad is een vrij lage inheemse kruidachtige plant. Hij groeit in schraal grasland waar hij vlotjes grazen en maaien verdraagt. Hij groeit zelfs op stenige, voedselarme gronden. Zo fleurt hij trambeddingen op in de stad. Zodra je je gazon bemest, verdwijnt hij. Hij kan dan de concurrentie met gras niet meer aan.
Gewone brunel is een charmant inheems plantje dat blauwpaars bloeit van mei tot oktober. Soms vind je het terug onder de naam bijenkorfje. Dat heeft te maken met het uitzicht als het uitgebloeid is. Je kunt het tegenkomen in je gazon, zeker als die wat open stukken heeft en enigszins vochtig is, maar ook in de bosrand. In het Engels heet het Self heal, wat op medicinaal gebruik wijst, onder andere om een wonde schoon te houden.
Onkruid is meer dan slechts een 'nutteloos' of 'schadelijk' kruid. Ze zijn eigenlijk allesbehalve storend en woekerend. Het is belangrijk dat we deze planten leren kennen en appreciëren, want ze kunnen heel wat betekenen. Zo ook het madeliefje.
Onkruid is meer dan slechts een ‘nutteloos’ of ‘schadelijk’ kruid. Ze zijn eigenlijk allesbehalve storend en woekerend. Het is belangrijk dat we deze planten leren kennen en appreciëren, want ze kunnen heel wat betekenen. Zeker de paardenbloem!
Velt, de Vereniging voor ecologisch leven en tuinieren, en Vogelbescherming Vlaanderen roepen Vlamingen en Nederlanders op om deel te nemen aan een uniek citizen science-project. Aanleiding is de plotse hoge sterfte onder mezenjongen. We onderzoeken dode kool- en pimpelmezen, gaan na of ze residu's van pesticiden bevatten en bekijken of hun dood veroorzaakt kan zijn door de bestrijding van de buxusmot.
Op 20 maart zijn het provinciale én waterschapsverkiezingen in Nederland. De verkiezingen van een goed bestuur voor de waterschappen, vinden we bij Velt en de campagne 2020pesticidevrij uitermate belangrijk. Want de waterschappen gaan niet enkel over gezond drinkwater en de voeten droog houden.
Succesvolle coalitie bekomt meer transparantie in pesticidewetgeving
In oktober sloot Velt zich aan bij een Europese coalitie die ijvert voor meer transparantie in het goedkeuren van pesticiden. Intussen kan de coalitie een eerste succes op haar conto schrijven: het Europese Parlement, de Raad en de Commissie bereikten een akkoord over een voorstel dat wel degelijk verschil maakt. Dankzij een grotere transparantie over testgegevens en veiligheidsstudies van pesticiden, is een grotere objectiviteit en meer duurzaamheid in de beoordeling ervan, een haalbare kaart.
In 2017 ondertekenden diverse partijen in Nederland de Green Deal ‘Verantwoord particulier gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’. Ze engageerden zich om alternatieven voor pesticiden te promoten. Een jaar na ondertekening voert Velt een mystery shopping uit in 25 tuincentra. Het resultaat is ronduit bedroevend: de meeste tuincentra promoten vooral pesticiden. Velt roept op tot een meer doortastende aanpak.
Meer en meer groeit het bewustzijn dat pesticiden schade veroorzaken aan milieu en gezondheid. Samen met o.a. de Nederlandse overheid streeft Velt naar het afbouwen van het middelengebruik door particulieren. Daarom ontwikkelden Velt-experts voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vier toolboxkaarten die particulieren op weg moeten helpen om zonder chemische middelen ongewenste plantengroei in hun tuin de baas te blijven.
Pesticidegebruik buiten landbouw: Nefyto vs. Staat 0/1
Sinds november 2017 geldt in Nederland een verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw. Door dit verbod is het lokale besturen, bedrijven en particulieren niet meer toegestaan om pesticiden te gebruiken op verhardingen en openbaar groen. Dit verbod betreft ook zogenoemde laagrisico-middelen. Tegen dit verbod hadden Nefyto & Artemis, vertegenwoordigers van de gewasbeschermingsindustrie, een zaak aangespannen. Op 17 januari 2019 bevestigde de rechtbank dat het verbod geldig blijft. Nefyto & Artemis bijten in het zand.
Bloemen maken ons gelukkig. Helaas geef je met een klassiek boeket - zonder dat je het weet - ook een portie pesticideresidu's cadeau. Onderzoek van de Universiteit Luik maakt duidelijk dat klassieke bloemen een risico inhouden, niet in het minst voor de bloemisten die dagelijks aan deze residu's blootgesteld worden. Velt raadt je aan om voor ecologische bloemen te kiezen. Goed voor het milieu, de teler, de bloemist en iedereen die je blij wilt maken met bloemen.
Europese landbouwbodems vervuild door pesticidegebruik
De Landbouwuniversiteit van Wageningen onderzocht de landbouwbodems van 11 Europese landen op de aanwezigheid van pesticiden. In meer dan 80 procent van de bodems vonden de onderzoekers sporen van één en vaker nog van meerdere pesticiden. Het effect van deze cocktail op het bodemleven is nog niet duidelijk.
Wie nog niet helemaal overtuigd is om ecologisch te gaan tuinieren, vindt hier wellicht de ultieme reden: je vermijdt er een celstraf voor bijenmoord mee!
Een journalist van het Franse magazine Charlie Hebdo eist in een manifest om alle pesticiden te verbieden. Zijn eis wordt intussen gesteund door ruim 180.000 mensen, waaronder tal van wetenschappers, activisten, artiesten en zelfs de kerk. De ondertekenaars herkennen hun land niet meer, nu vogels, vlinders, sprinkhanen en wilde bloemen aan een snel tempo verdwijnen. Vandaar de titel: “Wij willen papavers”.
Donderdag is alweer een belangrijke dag voor Europa. Dan komt het Standing Committee opnieuw samen om te stemmen over de mogelijke verlenging van de erkenning van glyfosaat. Het belooft spannend te worden, want Europa is verdeeld. Én de tijd dringt. Als er voor 15 december 2017 geen oplossing is, dreigt een scenario waarin niemand goed weet hoe het verder moet.
Opnieuw een belangrijke dag in de glyfosaat-kwestie. Het bevoegde comité van de Europese Unie besprak vandaag de verdere erkenning van glyfosaat. Het nam opnieuw geen beslissing. De tijd dringt, want op 15 december 2017 vervalt de huidige erkenning van glyfosaat, de werkende stof in heel wat veel gebruikte onkruidverdelgers.
Sinds 19 juli mag een particulier in Vlaanderen geen glyfosaat meer gebruiken. Toch staan de winkelrekken er nog vol van. Velt, de vereniging voor ecologisch leven en tuinieren, bezocht de voorbije weken 30 tuincentra in Vlaanderen en Brussel.
Sinds het IARC (het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek) vorig jaar glyfosaat, de werkzame stof in populair onkruidverdelgers als RoundUp, als mogelijk kankerverwekkend bestempelde, is glyfosaat een actueel thema. Op Vlaams en Belgisch niveau verandert de wetgeving. Maar hoe zit het nu met Europa? Want daar ligt de basis van de pesticidewetgeving voor alle EU-lidstaten en voor alle gebruikers.
Afgelopen weekend zetten zo’n 200 tuinen hun poorten wagenwijd open. Tuineigenaars toonden vol trots hoe zij zonder pesticiden hun tuin beheren. En dat slaat blijkbaar aan, want met 40.000 bezoekers was deze editie van de Velt-ecotuindagen een top-editie.
Op 3 en 4 juni zijn het de Velt-ecotuindagen: de hoogmis voor iedereen die (ecologisch) tuiniert. Zo’n 200 tuinen in Vlaanderen en Nederland zetten hun tuinpoorten wagenwijd open en iedereen mag gewoon gratis gaan binnenpiepen. Vijf redenen waarom je dit niet mag missen.
Een stap in de richting van een pesticidevrije wereld
Minister van Landbouw Willy Borsus wil de herbiciden voor privégebruik in België verbieden. Velt, de vereniging voor ecologisch leven en tuinieren, juicht dit besluit toe. “Het is een eerste, goede stap in de richting naar een pesticidevrije wereld’, zegt Barbara Creemers, die bij Velt de campagne 2020pesticidevrij leidt. “Maar we zijn er nog niet!”
Pesticidegigant Monsanto manipuleert onderzoeken en betaalt wetenschappers om hun naam onder zogezegd wetenschappelijke artikels te plaatsen. Velt juicht de enorme verontwaardiging toe. ‘We roepen iedereen op om pesticiden te bannen uit de tuin. En het goede nieuws is: Velt toont graag hoe het anders kan.’
Een verbod op pesticiden voor particulieren tegen 2020 in de pijplijn?
Velt en Bond Beter Leefmilieu zijn tevreden dat er een breed maatschappelijk draagvlak is voor een afbouwscenario voor het gebruik van pesticiden door particulieren. "Dat is een kans voor mens en milieu."
Wederom schaamteloze promotie voor schadelijke onkruidverdelgers
Nederlandse tuincentra doen er alles aan om nog snel hun voorraad van glyfosaathoudende onkruidverdelgers met de hulpstof POE-tallowamine te verkopen. ‘Schandalig’, vindt Velt. ‘Zeker als je weet deze producten binnenkort verplicht uit de rekken gehaald moeten worden omdat ze gevaarlijk zijn voor onze gezondheid en het milieu.’
Het is intussen duidelijk dat pesticiden slecht zijn voor onze gezondheid, voor het milieu, de bodem en het water. Daarom willen we tegen 2020 een pesticidevrije wereld.
Dat willen we bereiken door burgers, industrie en overheid te informeren over de schadelijke effecten van pesticiden en duidelijk te maken dat het gebruik ervan eigenlijk overbodig is. Er zijn heel wat preventieve maatregelen tegen ‘on’kruid en ‘on’gedierte.
Help je mee om een verbod op de verkoop van pesticiden te verwezenlijken? Dat zou fantastisch zijn!
